Erix Fromm görkəmli alman sosioloqu, filosofu, sosial psixoloqu, psixoanalitik, Frankfurt məktəbinin nümayəndəsi və neofreydizmin yaradıcılarından biridir. O, Almaniyanın Frankfurt na-Mayne şəhərində ortodoksal yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Erix Fromm 1925-ci ildə psixoanalitik hazırlığını başa çatdıraraq praktik psixoanalitik kimi fəaliyyətə başlamışdır.
Hələ 12 yaşında olarkən, atasının ölü…
Əgər 19-cu əsrin ortalarında Freyberq əhalisindən Freyd soyadı sizə kimi xatırladır deyə soruşsaydılar hamı dəri alış-verişi ilə məşqul şəxsin ailəsini göstərərdi.Cəmi yarım əsir sonra bu soyad demək olar ki,bütün dünyada psixiatr Freyd sayəsində məhşurlaşmışdır.Lakin az adama məlumdur ki,bu soyadın daha bir daşıyıcısı məşhur psixiatrın qizi Anna Freyddir.
…
Qurban Bayramı İslamın Ramazan Bayramı ilə bərabər iki ən böyük bayramından biridir. Yəni İslama görə ildə iki mühüm və bayram kimi qeyd ediləsi gün varsa, bunun biri Qurban bayramıdır. Bir ay nəfslə mübarizənin simvolu olan orucluğun nəticəsi kimi qeyd olunan Ramazan Bayramının mühümlüyü başa düşülsə də, çox vaxt qoyun və qoç kəsməklə məhdudlaşan Qurban Bayramının vaciblik dərəcəsini heç də hamı başa düşə bilmir. Molla Nəsrəddin demişkən, mi…
Frans Kafka deyir ki, oxuduğumuz kitab bizi başımıza vurulan zərbə kimi sarsıtmırsa, onda onu niyə oxumalıyıq?
Kafka haqlıdır, amma iş orasındadır ki, hər kitab oxucunu sarsıtmır, yenə elə Kafkanın dili ilə desək, oxucunun “içindəki donmuş dənizə balta kimi enmir”. Seçmək lazımdır. Hər oxucunun da özünün seçdiyi, onu sarsıdan və “bu əsəri gərək hamı oxusun” dediyi kitablar olur.
B…
Müasir valideynlərin uşaqların erkən inkişafı uğrunda yarışdığı bir dövrdə biməyərəkdən onların inkişafına mənfi təsir edən vasitələrdən də fəal şəkildə istifadə etməkdədirlər.
Ailə və uşaq psixoloqu Olqa Kramareviç (Ольга Крамаревич) maarifləndirmə niyyəti ilə valideyn həyatını müəyyən mənada asanlaşdıran lakin ifrat istifadə zamanı uşaqların inkişafını ləngidən əşyaların qısa siyahısını təqdim edir:…
Özünüzü hər zaman yorğun hiss edirsinizsə, səhərlər yataqdan qalxmaq və iş yerində, məktəbdə, konsentrasiyanızı bərpa etmək bir problem halına gəlibsə, enerji verən qidaları daha tez-tez yeyərək bu halsızlıq vəziyyətini yüngülləşdirə bilərsiniz. Adətən, enerji verən qidalarla yüksək kalorili qidalar bir-birilə qarışdırılır amma bu ikisi bir-birindən tamamilə fərqlidir. Məsələn, özünüzü əldən düşmüş hiss etdiyiniz zaman 1500 kalorilik bir fast…
Montessori təlimi. Bu adı son zamanlar çox eşidirik və şəhərin bir sıra bağçalarında bu təlim tətbiq edilir. Bəs Montessori təlimi nə deməkdir? Bu təlim Mariya Montessori tərəfindən yaradılıb.
Montessori kimdir?
26 yaşında İtaliyanın ilk qadın həkimi olan Montessori 1896-cı ildə universitet xəstəxanasında (San Giovanni Hospital) həkim assistenti kimi işləməyə başlayır və ilk dəfə olaraq əqli geriliyi olan uşaqlar…
Musiqinin körpələrə faydası olduqca çoxdur.
Musiqi körpəyə həm fiziki, həm də zehni cəhətdən kömək edir.
Mütıxəssislər musiqinin körpələrə çox müsbət təsiri olduğunu dəfələrlə qeyd etmişdirlər.
Musiqinin körpələrə olan faydasını saymaqla bitmir.
İnsan beyni inkişaf etdikcə son dərəcə açıq və iş…
Sinesteziya- bu rənglərin, səsin, formaların, iybilmə, dadbilmə və duyğu orqanlarının psixoloji əlaqələndirilməsidir. İlk dəfə bu hadisəyə yaradıcı şəxsiyyətlər - rəssamlar və yazıçılar diqqət yetirmişdir.
Qöte həndəsi fiqurları müəyyən edilmiş rənglərlə qeyd edirdi (dairə - göy, ücbucaq - sarı).
Artur Rembo yazırdı ki, “A” səsi - qara, “E” - ağ, “İ” – qırmızı, “U” – yaşıl, “O” - mavi rəngl…
Doqquz Eylül Universiteti (DEU) Tibb Fakültəsi Nevrologiya üzrə fundamental elm sahəsinin tədris üzvü, prof. dr. Barış Baklan uşaqlıq, yetkinlik dövrlərində və psixi xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərin daha çox kabus gördüklərini bildirib.
Yetkinlərin tez-tez kabus görməsinə hansısa işlərinin yolunda getməməsi, həmçinin gizli depressiya səbəb ola bilər. Baklanın fikrincə, bu, iş və ya şəxsi həyatda problemlər, …
Dünyada zəka qalib gələcəkmi?-bu sual hər zaman insanları düşündürüb.Bunun üçun yüksək səviyyədə təhsilin olması çox önəmlidir.Mən bu qənaətə gələrək yeni üsülla keçilən dərslərə nəzər saldım.Bu gün təlimdə yeniliklər çoxdur:”didaktik tələblər”,dialoq və əməkdaşlığın vacib sayılması,tədqiqat aparanın şagird,bələdçinin müəllim olması,şagirdlərin mövzu …
Öz bacarıqlarını genişləndirmək üçün heç də başını keçəl qırxdıraraq Tibetin şəhər kənarında manax olmaq və ya şübhəli özünü təkmilləşdirmə kursuna yazılmaq mütləq deyil. Məsələn, əldə adicə balaca xatırlatma işarələri qoymaq yaddaş texnikasının daha məhsuldar növüdür.
Yaddaşın, müşahidə qabiliyyətinin, məntiqin və təxəyyül qabiliyyətinin inkişafı üçün sizə bir neçə faydalı məşq üsu…
Ümumi xüsusiyyətləri
Depressiya, gündəlik hadisələr nəticəsində yaşanan kədər və qəmdən fərqli olaraq, fərdin əhval ruhiyyəsinə uzun müddət təsir göstərən, ətraf tərəfindən hiss edilən psixi problemdir.
Depressiyanın əsas xüsusiyyətləri pessimizm, halsızlıq, çarəsizlik və həyatdan zövq almamaq, komorbid (yanaşı) müşahidə olunan simptomlardır. Depressiv şəxslərdə dəyərsizlik hissi, heç bir işdə bacarığını…
Psixoloqlar serialların gənclər üzərindəki təsirini araşdırdılar, dəhşətli nəticələr ortaya çıxdı.
Bəzi özəl türk kanallarında göstərilən serialların, uşaqlarımız və gənclərimizin təhsili və əxlaqı üzərindəki mənfi və dağıdıcı təsirinin fərqində olsaydıq, hər birimiz evimizdəki televiziyaları pəncərədən aşağı atar və ya baltayla parçalayardıq. Cəmiyyətdəki sosial problemləri araşdıran Türkiyəli psixoloqlar, əsasən də gən…
Öz bacarıqlarını genişləndirmək üçün heç də başını keçəl qırxdıraraq Tibetin şəhər kənarında manax olmaq və ya şübhəli özünü təkmilləşdirmə kursuna yazılmaq mütləq deyil. Məsələn, əldə adicə balaca xatırlatma işarələri qoymaq yaddaş texnikasının daha məhsuldar növüdür.
Yaddaşın, müşahidə qabiliyyətinin, məntiqin və təxəyyül qabiliyyətinin inkişafı üçün sizə bir neçə faydalı məşq üsu…
Amerika alimləri müəyyənləşdiriblər ki, kişi kollektivlərində işləyən qadınlar xroniki stressdən əziyyət çəkir. Bu xanımlar daim sosial təcrid, seksual təqib, bacarığından şübhə etmək və karyerada irəliləmək imkanının olmaması kimi problemlərə məruz qalır. Trend bu barədə "Science World Report"-a istinadən məlumat verir.
Qeyd edilir ki, kişi həmkarlar qadınlara məhəl qoymur və ya, əksinə, onlar…
1. Beyin, siz açıq havada olanda və ayaqüstə ikən daha yaxşı işləyir. Ayaqüstə olanda, insan beyninin 10 faiz artıq işlədiyi düşünülür. Həyatınızla bağlı önəmli qərarlar verəndə, açıq havada və ya təbiətdə vaxt keçirməyi yoxlaya bilərsiniz.
2. Yeriyəndə qolları yellətmək beynin fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir. Önəmli qərarlarınızı açıq havada, qollarınızı sağa- sola yellədərək yeriyərkən verməyə …
Şübhəsiz, insan orqanizminin ən mühüm tələbatlarından biri də yeməkdir. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, yeməyə çox aludə olmaq nəinki xeyirli, əksinə, çox zərərlidir. Hədislərdə buyurulur ki, normadan çox yemək qəlbi daşlaşdırır, şəhvət hissini gücləndirir və insanı Allaha ibadətdən uzaqlaşdırır. Həzrət Məhəmməd Peyğəmbər (s) buyurmuşdur ki, çox yemək bütün dərdlərin mənbəyi, az yemək isə dərmanların ən əsasıdır. Ona görə dinimiz müsəlmanları…
Məşhur "Həyatdan sonra həyat" və "Ölümdən sonra həyat" kitablarının müəllifi Raymond Moudi həkim tanışı Corc Ritçidən eşitdiyi bir hadisədən sonra bu mövzularla maraqlanmağa başlayıb. Gənc həkim Ritçi 1949-cu ildə Texasda yerləşən Kemp-Barkli hərbi xəstəxanasında ağır sətəlcəmdən müalicə alırdı. Dekabrın 20-si qəfildən onun temperaturu yüksəlir və o, şüurunu itirir.
"Ayıldıqdan sonra …
Bundan əvvəl beynimizlə bağlı bir çox maraqlı faktla üzləşsək də, insan beyni hələ də öz sirrini qorumaqdadır.
Məsələn, insan beyninin ağırlığı təxminən 1.5 kiloqramdır. Ancaq bu ağırlığın hamısını hiss etmirik, çünki beynimiz onurğa iliyi mayesinin içində üzür. Bu da beynin ağırlığını təxminən 1 kiloqram qədər hiss etməmizi təmin edir.
Bir insanın beynindən gündə orta hesabla 70 mi…
Bu tarixi gün Azərbaycan xalqının həyatına böyük və əlamətdar hadisə kimi daxil olmuşdur. Şərqdə ilk demokratik dövlət quruluşunu yaratmış Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti istiqlaliyyətimizi elan edərək xalqımızın müstəqillik əzmini nümayiş etdirmişdir.
Müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra bu bayram hər il ölkəmizdə böyük təntənə ilə qeyd edilir. Keçirilən tədbirlərdə Cümhuriyyət dövrünə bir daha nəzər salını…
Jobs-un məşhurluq qazanmış keyfiyyətlərindən biri də – digərlərinin görə bilmədiklərini görməyi bacarması idi. Onun bunu necə bacardığı və beynini hansı texnikalar ilə inkişaf etdirdiyi haqqında aşağıda söhbət açacağıq.
Bu yaxınlarda Steve Jobs haqqında yeni “Becoming Steve Jobs” adlı kitab çıxdı. Bu kitabda müəlliflər Jobsun həyatı haqqında bəlkə də ilk dəfə eşədəcəyiniz faktları təqdim etmişlər.…
Düşüncə tərzindən, yaşadığı ölkənin qanunvericiliyindən, inam göstərdiyi dinindən asılı olaraq insanlar tərəfindən “mərhəmətli ölüm”, “xoş ölüm”, “intihara yardım” və ya sadəcə “intihar” kimi adlandırılan evtanaizya tibbi bir anlayış olaraq, sağalmaz bir xəstəlik səbəbi ilə, dözülməz ağrılar çəkən xəstəyə tətbiq edilən ağrısız ölüm mənasını ifadə edir.
Qədim y…
“Balıqçılar dənizin təhlükəli, fırtınaların qorxunc olduğunu bilirlər. Amma bu təhlükələr onları sahildə qalmağa məcbur edə bilməz.” Vinsent van Qoq
Dahi rəssam Vinsent van Qoq 1853-cü il 30 martda Hollandiyanın Breda şəhəri yaxınlığındakı Qrut-Zundert kəndində rahib Teodor van Qoqun ailəsində dünyaya gəlib. Həyatının müxtəlif dövrlərində rəsm əsərlərinin satıcısı, müəllim və rahib kimi fəaliyyət göstərsə də onu…
* İnsan üçün onun adının tələffüz edilməsindən daha yaxşı səs yoxdur. Tanışlıq zamanı ilk növbədə adamın adını yadda saxlamaq lazımdır. Vəzifəsini, ixtisasını yox, məhz adını. Yaxşı münasibət qurmaq istəyənlər üçün bu, çox vacibdir.
* Tez yuxuya getmək üçün kürəyi üstə uzanmaq, ayaqları uzatmaq, bədəni rahatlandırmaq lazımdır. Gözləri bağlamaq və bağlı göz qapaqları altında göz bəbəklərini yuxar…
Psixologiya elmini sürətli şəkildə irəlilədən tədqiqatlar, əsasən ingilis dilində “case study” deyə təbir edilən hadisələrdir. Xüsusilə, aşağıdakı nümunələrdə bəhs edəcəyimiz ilk proseslər, elm adamlarının beyin və insan psixologiyasının fəaliyyəti ilə bağlı öncədən bilinməyən məlumatları əldə etməyə kömək etmiş, bu ekstrimal vəziyyətlər psixologiya elminə böyük töhvələr vermişdir. Bu yazıda psixoloji tədqiqatlarda önəmli faktorlara zəmin yar…
Qadın ürəyi deyərkən həmişə ağıllara həssaslığı və kövrəkliyi gəlir. Ancaq bu, elmi olaraq da təsdiqlənmiş bir həqiqətdir. Qadınlarda ürəyin damarları daha incə, həssas və büzüşməyə meylli olur.
Bəzi peşələr stressli çalışma şərtlərinə görə, intihara meyli artırır. Araşdırma zamanı xəstəxana işçilərinin 22%-nin intihara meylli olduğu ortaya çıxıb.
Bəs başqa hansı peşələr risk altındadır?
Kişilər və qadınlar, sanki, fərqli planetlərdəndir. Və bu fakt heç kimə sirr deyil. Qadınla kişinin yuxularının da fərqlənməsi isə artıq xəbərdir.
Böyük Britaniyanın Suonsi Universitetinin alimləri bu faktı aşkar ediblər.
Məlum olub ki, qadınların yuxuları çoxsaylı kiçik detallar və emosional rənglərlə zəngindir. Kişilərin yuxuları isə aqressiya və hadisələrin dinamik inkişafı ilə bol olur. …
Erməni millətçilərin xalqımıza qarşı apardığı təcavüz, zorakılıq, soyqırım uzun bir tarixə malikdir. Hələ 1721-ci ildə Qafqaza yürüşə çıxan və 2 il sonra Azərbaycanın xəzəryanı ərazilərini, o cümlədən Bakını işğal edən 1-ci Pyotr yerli əhalinin sərt müqavimətini gördükdə "Erməni kartı"nı işə salmış və azərbaycanlıların tarixi torpaqlarında, xüsusi ilə Bakı və Dərbənddə ermənilərin məskunlaşdırılması barədə göstəriş vermişdir.…
Bu bakteriya təbii deyil. Süni yolla yaradılıb. BP neft korporasiyasının Meksika Körfezindeki neft platformasının partlamasından ve okean sularına neft yayılmasından sonra yaradılmış "Sintiya" adlı bu bakteriya nefti "yemeli" idi. Lakin 2011-ci ilden beri mutasiya etmiş hemin bakteriya körfezdeki bütün canlıları mehv etmeye başlamaqla yanaşı, insanları da öldürür.
32 yaşlı Robert Voun qorxunc xesteliye nec…
Novruz bayramının bütöv mifoloji semantikasında xalq meydan tamaşalarından tutmuş, ayrı-ayrı mövsüm atributlarına, kulinar atributlarına qədər bu "mifoloji yol"un izləri özünü qoruyub saxlayır. Bu yolun bayramaqədərki dörd ilaxır çərşənbələr üzrə nəzərdən keçirilməsi daha məqsədəuyğundur. Məlumdur ki, Novruz bayramına qədər dörd çərşənbə geniş şəkildə qeyd edilir:
1.Su çərşənbəsi
Əcdadlarımıza baxdıqda bizim həyat daha təhlükəsiz və stabildir. Bizlərə vəhşi heyvaların hücum təhlükəsi yoxdur, aclıq və xəstəliklərin bir çoxları həblərin vasitəsi ilə müalicə olunur.
Bəs niyə bizdə qorxu hissi var, qorxu hissi təhlükələrlə birlikdə getməməliydimi?
Sizə müasir zamanda insanların çoxusunun niyə fobiyadan əziyyət çəkdiklərini və bu qorxularla necə mübarizə aparmağın yollarını…
Arada çoxumuz görməli olduğumuz işləri təxirə salaraq, başqa bir günə və ya saata saxlayırıq. Ancaq bu hal sıx rastlanırsa və hər gün təkrarlanıb işlərinizi əngəlləyirsə, təhlükə siqnalları çalır demək. Tibbdə “procrastination” adlanan, dilimizdə “təxirəsalma” xəstəliyi olaraq bilinən bu problemlə bağlı psixoloqlar mühüm məlumatlar veriblər.
Əgər hər işinizi təxirə salmağa başla…
“İnsan beyni təsəvvür etməyə qadir olduğu hər bir şeyi, əldə etməyə də qadirdir”.
U. Klement Stoun (1902 -2002)
Pulu cəzb etmək üçün fikrinizi varlı həyata yönəltməlisiniz. Əgər siz həmişə pul çatışmazlığından şikayət edirsinizsə, varlı ola bilməyəcəksiniz. Çünki, siz ancaq pulun azlığı haqda düşünürsünüz. Fikrinizi pul çatışmazlığında cəmləməklə pulunuzun kifayət etmədiyi hallarla daha çox rastlaşacaqsınız. Bu haqda…
Əvvəllər bir-birini tanımayan adamların sonradan necə çox az vaxt ərzində qarşılıqlı sevgi hissləri ilə bağlandıqları ilə bağlı maraqlı araşdırma var.
20 il əvvəl psixoloq Artur Aron bir eksperiment həyata keçirib. Bir-birini tanımayan qadınlar və kişilər öz partnyorları ilə 36 sual-cavab edirlər. Sonra isə susaraq 4 dəqiqə bir-birlərinə baxırlar. Yarım il sonra bu cütlüklərin əksəriyyəti evlənir.…
ABŞ prezidentləri Linkoln və Kennedinin inanılmaz bənzərlikləri:
Avram Linkoln 1846-cı ildə Konqresə üzv seçilib.
Con Kennedi 1946-cı ildə Konqresə üzv seçilib.
Avram Linkoln 1860-cı ildə ABŞ-ın prezidenti seçilib.
Con Kennedi 1960-cı ildə ABŞ-ın prezidenti seçilib.
Hər iki prezidentin adı – Linkoln və Kennedi yeddi hərflidir.
Hər iki prezident vətəndaş hüquqlarını müdafiə edirdilər.…
Arxetip - fransız dilində köhnə tip, ilkin nümunə mənalarını verir. Karl Qustav Yunqa görə arxetiplər kollektiv şüursuzluğun nəticəsidir və davranışlarımızın səbəbidir. Yunqa görə, hər bir arxetip uyğun obyekt yaxud situаsiya ilə münasibətdə hissləri və fikirləri əks etdirir. Yunq sonralar bildirirdi ki, arxetip ideya və obrazlara tez-tez yuxugörmədə, həmçinin mədəniyyətlərdə simvol, əlyazısı, ədəbiyyat və dində rast gəlmək olar. Kollekti…
Əbdül Əli oğlu Əlizadə ömrünün 60 ilini məhz psixologiya elminin inkişafına həsr edib. Həyatda elə insanlar var ki, onların adları çəkilən kimi işıqlı əməlləri göz önündə dayanır. Əməkdar elm xadimi, əməkdar müəllim, Azərbaycan Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü, "Şöhrət" ordenli, psixologiya elmləri doktoru, professor Əbdül Əli oğlu Əlizadə kimi. Təsadüfi deyil ki, o, ömrünün 60 ilini məhz psixologiya elminin inkişafına həsr edib. Psixologiya el…
Qısqanclıq – bizim üçün önәm li olan insanlar tәrәfindәn lazımi diqqәt, qayğı vә sevgi görmәdikdә yaranır. Sevdiyimiz şәxsin diqqәti, hörmәti vә sevgisi başqa obyektlәrә yönәldikdә biz bunu ağrı vә kәdәr hissi ilә qarşılayırıq. Qısqanclıq yalnız emosional әlaqә vә bağllıq olan insanlar arasında baş verir. Hәmin әlaqәlәrin kәsilmәsi qorxusu qısqanclıq hissinin peydә olmasına sәbәb olur.…
XX əsrdə uşaq tərbiyəsində 4 pedaqoq inqilab etmiş sayılır: amerikalı Con Dyui, alman Qeorq Kerşteyner, italiyan Mariya Montessori və sovet pedaqoqu Anton Makarenko.
Onlardan biri olan Mariya Montessorinin məsləhətlərini təqdim edirik. Bu məsləhətləri hər bir valideyn əzbər bilməlidir.
1. Uşaqlar onları əhatə edən şeyləri öyrənirlər.
…
Kosmosa baxdığınızda gördüyünüz yalnız kosmos deyil, əslində bir zaman tunelidir. Məsələn, bu an dünyadan 65 milyon işıq ili uzaqda olan bir yadplanetli dünyanı seyr etsə idi, o, böyük ehtimalla dinozavrları görmüş olardı.
Dünya əhalisinin ən çox sıxlaşdığı bölgələr sıxlıq dərəcəsinə görə ağdan qırmızıya doğru rənglənmişdir.
İki gözü…
1. Dekart yuxuda açıq kitab görmüşdü. Dekartını sözlərinə əsasən yuxuda ruh onu inandırırdı ki, riyaziyyat ona uğur gətirəcək.
2. Alman kimyaçısı Fridrix Kekule yuxuda öz quyruğunu dişləyən ilan görmüşdü. Bu yuxudan sonra Kekle benzolun molekulyar formulunu kəşf etmişdir.
3. Fridrix Burdax qanın dövr etməsini yuxuda görmüşdür və yalnız yuxudan s…
Bəzən insan dünya işlərinə o qədər aludə olur ki, özünü bir canlı varlıq kimi deyil, bir robot kimi görməyə başlayır. Belə halda o öz bədənini, ruhunu və təəssüf ki mənəvi aləmini də unudur.İnsan başqa insanlar kimi yaxşı yaşamaq üçün, karyera üçün və s. dünya işləri üçün yaşamağa başlayır. Bu da öz növbəsində müxtəlif faciəvi sonluqlara gətirir. Ən böyük faciyə isə insanın qəfil səhhətinin pozulmasıdır. Insan bunu qəfil hesab edir, amma bədə…
Təsisçi və baş redaktor
Psixoloq
vusala@dushunce.az
Psixologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutunun sədri
Psixoloq
elnur@dushunce.az
Narınc Psixologiya Mərkəzinin baş məsləhətçisi
farida@dushunce.az
Narınc PM-nin rəhbəri,
Klinik psixoloq
narinc@dushunce.az
Tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Dosent
Bürclərin xasiyyəti, onların əlamətləri haqqında ən lazımlı məlumatları bilmək üçün 12 bürc haqq…
